‘ไมค์-ภาราดา วิรัสวีร์’ คือศิลปินอิสระและอาจารย์พิเศษ เจ้าของรางวัลเกียรตินิยม อันดับ 2 ประเภทสื่อผสม การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 64 โดยมหาวิทยาลัยศิลปากร มีธีสีสที่เป็นที่รู้จักทั่วโลกชื่อว่า ‘สิ่งมีชีวิตภายใต้การกำหนดของมนุษย์’ หรือที่คุ้นกันกับข่าว ‘มนุษย์เงือก’ นอกจากนี้ เขายังเป็นเจ้าของรางวัลยอดเยี่ยม สาขาศิลปะ 3 มิติ ในโครงการรางวัลยุวศิลปินไทย 2561 หรือ Young Thai Artist Award 2018 ในชื่อผลงาน ‘สิ่งมีชีวิตภายใต้การกำหนดของมนุษย์’ โดย ‘ช้าง’ คือสิ่งมีชีวิตที่ว่านั้น
ภาราดามีแนวคิดว่า แท้จริงแล้ว ช้างคือสัตว์ป่า สัญชาตญานของสัตว์คือการกินแค่อิ่ม นอนพักผ่อน และเล่นแบบอิสระโดยไม่ต้องอยู่ภายใต้การกำหนดของมนุษย์ แต่มนุษย์กลับบังคับ ฝึก และเปลี่ยนชีวิตของช้างให้มีหน้าที่ความรับผิดชอบตามความต้องการของมนุษย์
“หน้าที่ของผมคือการสร้างสรรค์งานประติมากรรมที่สะท้อนให้ผู้ชมเห็นถึงคุณค่าของชีวิตสัตว์ ผมอยากให้งานชิ้นนี้สะท้อนถึงหน้าที่ของมนุษย์กับสัตว์ที่แตกต่างกัน หากมนุษย์นำสัตว์มาทำหน้าที่แทนตน สัตว์เขาก็จะไม่ได้ทำหน้าที่ของเขา มนุษย์เข้าไปเรียนรู้ ดูหรือชม สังคม สิ่งแวดล้อมของสัตว์ได้ แต่ไม่ควรก้าวก่ายชีวิตของพวกเขา”
“หน้าที่ของผมคือการสร้างสรรค์งานประติมากรรมที่สะท้อนให้ผู้ชมเห็นถึงคุณค่าของชีวิตสัตว์ ผมอยากให้ผลงานศิลปะเป็นอีกสื่อหนึ่งที่ทำให้ผู้ชมตระหนักถึงสัตว์ร่วมโลก ซึ่งต่างก็มีหน้าที่ มีสถานะ มีความสำคัญต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม”
‘ไมค์-ภาราดา วิรัสวีร์’ ศิลปินอิสระและอาจารย์พิเศษ เจ้าของรางวัลเกียรตินิยม อันดับ 2 ประเภทสื่อผสม การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 64 โดยมหาวิทยาลัยศิลปากร และเจ้าของรางวัลยอดเยี่ยม สาขาศิลปะ 3 มิติ ในโครงการรางวัลยุวศิลปินไทย 2561 หรือ Young Thai Artist Award 2018 อยากผลิตผลงานศิลปะเพื่อสะท้อนวิถีชีวิต สังคม สิ่งแวดล้อม ระหว่างคนกับสัตว์ที่เชื่อมโยงกันเป็นวัฏจักร
เขาบอกว่า หัวใจหลักของการผลิตผลงานมาจากแรงบันดาลใจ ความประทับใจ ไปจนถึงเรื่องสะเทือนใจระหว่างมนุษย์กับสัตว์ ภาราดาศึกษาหาความรู้แล้วนำมาตีความทั้งในแง่บวก แง่ลบ เลือกประเด็นที่ต้องการนำเสนอ โดยมีเป้าหมายคือ ผู้ชมจะได้รับบางอย่างจากงานของเขา ผลงานของภาราดาจึงได้รับความสนใจอย่างล้นหลาม ทั้งความคิดสร้างสรรค์ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว และผลงานสะท้อนมุมมองซึ่งก่อให้เกิดแง่คิด
ย้อนกลับไปในวัยเด็ก เขาป่วยเป็นโรคหอบหืด กิจกรรมยามว่างจึงไม่ใช่สายกีฬาสักเท่าไหร่ ในขณะที่เพื่อนเตะฟุตบอล เขามักจะวาดรูปและปั้นดินน้ำมันอยู่บนชั้นเรียน รู้ตัวอีกที ศิลปะก็กลายเป็นความชอบของเขาเสียแล้ว
ภาราดาเล่าว่า ช่วงมัธยมต้น เขาเริ่มสนใจงานปั้นอย่างจริงจัง จึงขออาจารย์เข้าร่วมฝึกฝนการปั้นดินเหนียว จากนั้นเขาถูกเลือกเป็นหนึ่งในทีมของโรงเรียนไปแข่งขันในงานศิลปหัตถกรรมนักเรียนและได้คว้ารางวัลระดับประเทศมาครอง ทำให้ภาราดาแน่ใจตั้งแต่ตอนนั้นว่า งานปั้นหรือประติมากรรมเป็นทางที่ถนัดอย่างแน่นอน
หลังจบการศึกษาช่วงมัธยมต้น เขาเลือกเรียนต่อสายอาชีพ ภาควิชาวิจิตรศิลป์ และมุ่งไปทางสาขาประติมากรรมในช่วงเรียนมหาวิทยาลัย
“ผมเลือกมาทางศิลปะตั้งแต่เข้าเรียนสายอาชีพ ตั้งใจอยากทำงานศิลปะ การเดินสายส่งงานประกวดก็มีทั้งได้และไม่ได้รางวัล จนเริ่มคิดว่า ถ้าส่งประกวดอย่างเดียวคงเลี้ยงชีพตนเองไม่ได้แน่ ผมเลยตั้งใจว่าอยากเป็นอาจารย์สอนศิลปะ จึงสอบเข้าเรียนมหาวิทยาลัยและเลือกสายประติมากรรมตอนปี 2 “
งานประติมากรรมทำได้หลายอย่างไม่ใช่แค่ปั้นคน ปั้นพระ เช่น งานปั้นสัตว์ประหลาด ปั้นหัวสัตว์แฟนตาซีมีการติดขน ทำลูกตาปลอมให้สมจริง งานลักษณะนี้เป็นงานเฉพาะทางที่มีคนสะสมอยู่ สามารถนำมาประกอบอาชีพได้ ผมเองชอบปั้นสัตว์อยู่แล้ว คิดว่าทางนี้เป็นทางที่เราทำได้ดีและชำนาญที่สุด”
เขาทำได้ดีสมคำบอกกล่าว ก่อนจบปริญญาตรี ไมค์นำเสนอธีสิสที่มีชื่อว่า ‘สิ่งมีชีวิตภายใต้การกำหนดของมนุษย์’ หรือที่คุ้นหน้าค่าตากันกับข่าว ‘มนุษย์เงือก’ หรือ ‘มนุษย์ดุกอุย’ จัดแสดงงานไว้ในนิทรรศการศิลปนิพนธ์ PI R2 Art Thesis Exhibition ผลงานธีสิสของเขากลายเป็นไวรัลดังทั่วโลก สร้างเสียงฮือฮาให้กับชาวเน็ตเป็นอย่างมาก
“ผมชอบนั่งดูร้านขายปลาสดก็เลยลองหยิบเรื่องปลาขึ้นมาแล้วใส่จินตนาการ ทัศนคติ ผ่านมุมมองของผมซึ่งเป็นลูกแม่ค้าที่ใช้ชีวิตอยู่ในตลาดสด เกริ่นก่อนว่า ผมเป็นคนกลัวคลิปผ่าตัดมาก ถ้าเป็นภาพการใช้มีดกรีดเนื้อคนแล้วน่ากลัวไปหมด ทำให้ผมเกิดคำถามขึ้นมาว่า แล้วทำไมเราเห็นปลาถูกฆ่าทุกวันไม่รู้สึกกลัวบ้าง
“ผมจึงนำเสนอมุมมองที่ว่า ถ้าปลาเหล่านี้มีร่างกายเหมือนคน มีรูปลักษณ์ หน้าตา และบุคลิกเหมือนคนสามารถพูดคุยกับเราได้อยู่บนแผงปลา แต่ยังต้องโดนสับ เราจะยังกล้ากินหรือกล้าดูหรือเปล่า
“คำถามของผมคือนามธรรม หน้าที่ของผมคือสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ ผมจึงนำเอานามธรรมนั้นมาสร้างเป็นรูปธรรมผ่านกระบวนการทางประติมากรรมเพื่อสะท้อนประเด็นในเรื่องคุณค่าของชีวิตแม้จะเป็นสัตว์”
ภาราดามองว่า มนุษย์กับสัตว์ต่างก็เป็นสิ่งมีชีวิตที่ต้องพึ่งพาอาศัยกัน เช่น มนุษย์เลี้ยงปลาเพื่อนำไปขายหาเงินเลี้ยงชีพ ถ้าเลี้ยงโดยไม่คำนึงถึงคุณค่าชีวิตของปลา เลี้ยงในบ่อสกปรก สิ่งแวดล้อมไม่เอื้อต่อสัตว์ ให้อาหารที่มีสารเคมีตกค้าง ปลาก็จะเติบโตมากับสารเคมี สุดท้ายแล้วปลาเหล่านี้กลายเป็นอาหารให้กับมนุษย์ซึ่งวนเวียนอยู่เป็นวัฏจักร
“แม้สัตว์บางชนิดเกิดมาเป็นอาหารของมนุษย์อย่างเลี่ยงไม่ได้ แต่ทุกชีวิตล้วนมีคุณค่าในตนเองเสมอ” ภาราดากล่าว
การสร้างสรรค์ผลงานของเขาเป็นเสมือนการนำเสนอทัศนคติของตน เป็นสื่อหนึ่งที่อยากให้สังคมหันมาสนใจและเกิดการตระหนักรู้ต่อคุณค่า หน้าที่ และสถานะของสัตว์
อีกหนึ่งผลงานภายใต้ชื่อ ‘สิ่งมีชีวิตภายใต้การกำหนดของมนุษย์’ อย่าง ‘ช้าง’ เขามีแนวคิดว่า ถึงช้างไม่ได้เป็นอาหารของมนุษย์ แต่มนุษย์ฝึกช้างให้มีสถานะเป็นสัตว์พาหนะอย่างไม่มีทางเลือก อีกนัยหนึ่งกล่าวคือ ช้างมีหน้าที่เป็นพาหนะให้กับมนุษย์ ทั้งยังต้องสร้างความบันเทิงเพื่อแลกอาหารอีกด้วย ผลงานชิ้นนี้ถูกส่งมายังงานประกวด Young Thai Artist Award 2018 พร้อมคว้ารางวัลยอดเยี่ยมไปครอง
ช้างคือสัตว์ชนิดหนึ่งที่อาศัยอยู่ในป่า สัญชาตญานของสัตว์คือการกินแค่อิ่ม นอนพักผ่อน และเล่นแบบอิสระโดยไม่ต้องอยู่ภายใต้การกำหนดของมนุษย์ แต่มนุษย์กลับบังคับ ฝึก เปลี่ยนชีวิตของช้างให้มีหน้าที่ความรับผิดชอบตามความต้องการของมนุษย์
“ตอนเด็ก ผมเห็นคนพาช้างมาเร่ขายอ้อยถุงละ 20 บาท ผมไม่เข้าใจ เพราะเคยอ่านหนังสือว่าช้างอยู่ในป่า เกิดคำถามว่าทำไมสัตว์ต้องมีหน้าที่ตามการกำหนดของมนุษย์ด้วย ช้างเองก็มีหน้าที่ของช้าง หน้าที่ของเขาก็คือการกินพืช กินเมล็ดพันธุ์แล้วขับถ่าย เพื่อปล่อยมูลให้กับธรรมชาติตามระบบนิเวศ
“ผมอยากให้งานชิ้นนี้สะท้อนถึงหน้าที่ของมนุษย์กับสัตว์ที่แตกต่างกัน หากมนุษย์นำสัตว์มาทำหน้าที่แทนตน สัตว์เขาก็จะไม่ได้ทำหน้าที่ของเขา มนุษย์เข้าไปเรียนรู้ ดูหรือชม สังคม สิ่งแวดล้อมของสัตว์ได้ แต่ไม่ควรก้าวก่ายชีวิตของพวกเขา”
ภาราดาเชื่อว่า ผลงานศิลปะที่เขาสร้างจะเป็นอีกสื่อหนึ่งที่ช่วยสะท้อนให้สังคมเห็นคุณค่าของสัตว์มากยิ่งขึ้น
ชื่อผลงาน
ผลงานชุด สิ่งมีชีวิตภายใต้การกำหนดของมนุษย์
แนวความคิด
เป็นผลงานผลงานศิลปนิพนธ์ ที่นำเสนอเรื่องสัตว์ที่อยู่ภายใต้การกำหนดกฎเกณฑ์ของมนุษย์ โดยมนุษย์จะเป็นผู้กำหนดให้สัตว์เหล่านั้นเป็นสัตว์เลี้ยงดูเล่น สัตว์ที่ไว้ใช้แรงงาน สัตว์ที่เลี้ยงเพื่อบริโภค ซึ่งมนุษย์ใช้สัตว์เป็นเครื่องมือเพื่อสนองความต้องการต่างๆ มนุษย์ไม่ได้เพียง ล่า เลี้ยง ฆ่า หรือเพาะพันธุ์เพื่อประทังชีวิต แต่ทำทุกอย่างเพื่อมาตอบสนองความต้องการ รวมถึงการใช้สัตว์ด้วยความเชื่อผิดๆอย่างไม่รู้จักพอและไม่สิ้นสุดของมนุษย์ โดยไม่คำนึงถึงความรู้สึกของสัตว์ที่อยู่ในฐานะผู้ถูกกระทำ
Title of Work
Kinky
แนวความคิด
ผลงาน ‘Kinky’ เป็นผลงานที่ผมนำเสนอเรื่องราวในวัยเด็กที่เคยถูกมองเป็นตัวประหลาดในสายตาเพื่อน ๆ และคุณครูบางคน เพียงเพราะอาชีพทางบ้านที่ขายไก่ย่าง ผมจึงมีฉายาในโรงเรียนว่า ไอ้ไก่ย่าง , ไอ้ไก่เน่า หรือคำพูดบางประโยชน์ เช่น “เหม็นควันไก่ย่างอย่าเข้ามาใกล้” ซึ่งทำให้ผมไม่กล้าเข้าหาเพื่อน หรือแม้กระทั่งปรึกษาคุณครู คำพูดดังกล่าวทำให้ผมเกิดความรู้สึกและความคิดว่าตัวเองเป็นเสมือนตัวประหลาด เมื่อเราถูกเรียกในชื่อที่เราไม่ได้พึงพอใจ ในทุก ๆ ครั้ง ความรู้สึกจึงเหมือนการถูกทำร้ายด้วยคำพูด” ผมเห็นถึงปัญหาของการทำร้ายกันด้วยคำพูด หรือ Verbal Bullying ซึ่งเป็นการกลั่นแกล้งทางวาจา เช่น การเรียกชื่อหรือตั้งฉายาที่ทำให้ฝ่ายผู้ถูกกระทำไม่ได้พึงพอใจ ซึ่งเป็นปัญหาที่หลายคนเคยเป็นผู้ถูกกระทำ หรืออาจเคยเป็นฝ่ายกระทำ ผมจึงต้องการนำเสนอประเด็น การทำร้ายกันด้วยคำพูด มาสร้างสรรค์เป็นผลงานที่มีเป้าหมายให้ผลงานศิลปะเป็นเหมือนสื่อกลาง ที่ต้องการให้บุคคลที่เคยถูกกระทำได้แสดงความรู้สึกนึกคิด จากการถูกทำร้ายด้วยคำพูด ผลงานนี้เป็นผลงาน interactive Art ที่สามารถให้ผู้ชมเข้าไปมีส่วนร่วมกับผลงานโดยการเขียนข้อความเเสดงความเห็นบนกำเเพงผลงาน โต๊ะเรียน”
Title of Work
The Status And Appearance Of The Sacre
แนวความคิด
ผลงานชุดนี้เป็นผลงาน ป.โท ผมต้องการทำให้ผลงานชุดนี้เป็นเหมือนข้อความเเละทัศนคติ ที่มีต่อเรื่องราวระหว่างมนุษย์กับสัตว์ในประเด็นต่าง ๆ เช่น การใช้สัตว์เป็นวัตถุในการเเสดงอำนาจเเละสถานะ โดยผมได้ศึกษาลงไปถึงความเชื่อเกี่ยวกับสัตว์มงคลตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน สังเกตได้จากการที่มนุษย์มักเชื่อว่าการได้ครอบครองสัตว์ป่าหรืออวัยวะสัตว์ป่าจะเป็นการเสริมความมงคลเเละอำนาจบารมี เเต่ด้วยความหมายมงคลในด้านดีกลับทำให้สัตว์มีสถานะเป็นวัตถุจากการถูกล่าเเละฆ่าเพื่อนำมาใช้เป็นวัตถุเสริมอำนาจให้เเก่มนุษย์ ผมได้ถ่ายทอดประเด็นนี้ ผ่านประติมากรรมรูปเเบบเสมือนจริง ความน่าสนใจของผลงานชุดนี้ คือการได้เเรงบันดาลใจเเละนำรูปเเบบการทำสตัฟฟ์สัตว์ ( Taxidermy) มาปรับใช้ในการสร้างสรรค์ผลงาน ผลงานชุดนี้จึงมีการทำลูกตาปลอม การปักขน การทำเขาสัตว์ ผสมผสานกันภายในผลงานครับ”
ชื่อผลงาน
จินตนาการลูกแม่ค้า
Title of Work
Imagination of the Merchant’s Child
แนวความคิด
"นิทรรศการถ่ายทอดผลงานจากประสบการณ์ชีวิตวัยเด็กของผมที่คุ้นชินกับภาพบรรยากาศในตลาด โดยเฉพาะร้านขายปลาสด สู่ความสนใจในเรื่องรูปลักษณ์ ลวดลาย และความงดงามของปลาหลากชนิด ผมได้รังสรรค์และแต่งเติมเรื่องราวผ่านจินตนาการ ด้วยการผสมผสานรูปร่าง รูปทรงระหว่างมนุษย์และปลาชนิดต่าง ๆ รวมถึงบรรยากาศโดยรอบในตลาดสด เพื่อถ่ายทอดจินตนาการและบอกเล่าเรื่องราวบรรยากาศภาพจำ กับความประทับใจชีวิตในวัยเด็ก ในรูปแบบงานประติมากรรม"
MUSIC COMPOSITION
ฟรานซีส นันตะสุคนธ์
THREE DIMENSIONAL ART
ภาราดา วิรัสวีร์
FILM
อนุชา บุญยวรรธนะ
MUSIC COMPOSITION
อาศิษฐ์ เกตุจันทรา
PHOTOGRAPHY
ณัฐพล สวัสดี
THREE DIMENSIONAL ART
มงคล ฤาชัยราม
TWO DIMENSIONAL ART
พชร ปิยะทรงสุทธิ์
TWO DIMENSIONAL ART
ลำพู กันเสนาะ
PHOTOGRAPHY
หฤษฎ์ ศรีขาว
TWO DIMENSIONAL ART
ธีรวุฒิ คำอ่อน
LITERATURE
ชาตรี อรุณพัด
PHOTOGRAPHY
อำพรรณี สะเตาะ
LITERATURE
จิดานันท์ เหลืองเพียรสมุทร
THREE DIMENSIONAL ART
อิ่มหทัย สุวัฒนศิลป์
LITERATURE
แมน คล้ายสุวรรณ
THREE DIMENSIONAL ART
นิรัชพร น่วมเจิม
FILM
ภูวดล เนาว์โสภา
FILM
เอกพงษ์ สราญเศรษฐ์
MUSIC COMPOSITION
ปิยวัฒน์ หลุยลาภประเสริฐ
PHOTOGRAPHY
นรภัทร ศักดิ์อาธรทรัพย์
