Young Thai Artist Award - 3D

< กลับ

สาขาภาพถ่าย

PHOTOGRAPHY

อำพรรณี สะเตาะ

‘อำพรรณี สะเตาะ’
คือศิลปินอิสระและอาจารย์ประจำสาขาศิลปะภาพถ่ายและสื่อทัศนภาพ วิทยาลัยการออกแบบ มหาวิทยาลัยรังสิต เจ้าของรางวัลยอดเยี่ยม สาขาภาพถ่าย โครงการรางวัลยุวศิลปินไทย 2550 หรือ Young Thai Artist Award 2007

เธอเชื่อว่า ภาพถ่าย คือภาษาที่ใช้สื่อสารในการทำงานศิลปะ ภาพถ่ายสามารถขับเคลื่อนบางอย่างและเป็นสารตั้งต้นของคำถามปลายเปิดให้ผู้คนในสังคมพูดคุยกันได้ อย่างที่เธอได้ตั้งคำถามกับสังคมผ่านชุดผลงาน ทั้ง ‘ปอเนาะ’ ที่นำเสนอเรื่องราวอีกแง่มุมในพื้นที่ชายแดนภาคใต้ที่สื่อหลักไม่ได้นำเสนอ ‘Muslimah’ และ ‘Under The Hijab’ กับเรื่องราวของหญิงมุสลิมที่ออกมาเรียกร้องสิทธิ์ให้ตนเองและให้สามีของพวกเธอ ซึ่งเป็นผู้ถูกกระทำในภาวะความไม่สงบที่ชายแดนใต้ และ ‘Burqa’ กับการตั้งคำถามถึงสิทธิเสรีภาพในการนับถือศาสนา เมื่อประเทศฝรั่งเศสออกกฎหมาย ห้ามผู้คนในทุกศาสนา แสดงอัตลักษณ์ทางศาสนา เช่น การคลุมฮิญาบ

“ศิลปะไม่ได้พูดเพียงเรื่องของตนเอง แต่สะท้อนทั้งโลก สังคม และมนุษย์ในแต่ละช่วงเวลา ตอนแรกการถ่ายภาพตอบโจทย์เพียงทางใดทางหนึ่ง พอเติบโตมากขึ้น เราค้นพบว่าภาพถ่ายนั้นมีพลังมากกว่าที่คิด รูปของเราและตัวเราเป็นภาพสะท้อนความเป็นมนุษย์ในสังคม ซึ่งอาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ทำให้คนกลับไปคิดทบทวนกับงานที่เราสร้างสรรค์มากขึ้น”

อ่านเพิ่มเติม

        “ภาพถ่าย คือภาษาที่ใช้สื่อสารในการทำงานศิลปะ ในอดีต ภาพถ่ายอาจเป็นเพียงเครื่องมือที่ใช้ในการสื่อสารหรือการทำงานเชิงพาณิชย์ แต่หลังจากที่เราทำงานมาระดับหนึ่ง จะเห็นว่า ภาพถ่ายเป็นภาษาที่ใช้สื่อสารในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะเช่นเดียวกัน”
        ‘อำพรรณี สะเตาะ’
คือศิลปินอิสระและอาจารย์ประจำสาขาศิลปะภาพถ่ายและสื่อทัศนภาพ วิทยาลัยการออกแบบ มหาวิทยาลัยรังสิต เจ้าของรางวัลยอดเยี่ยม สาขาภาพถ่าย โครงการรางวัลยุวศิลปินไทย 2550 หรือ Young Thai Artist Award 2007 เธอเชื่อว่า ภาพถ่ายสามารถขับเคลื่อนบางอย่างและเป็นสารตั้งต้นของคำถามปลายเปิดให้ผู้คนในสังคมพูดคุยกันได้
        อำพรรณีบอกว่า ศิลปะสามารถขับเคลื่อนหรือเปลี่ยนแปลงสังคมได้ แต่ไม่ใช่ทั้งหมด ศิลปินคือมนุษย์ที่ต้องการพูดถึงเรื่องของความเป็นมนุษย์ในแง่ต่าง ๆ ทั้ง ความเหลื่อมล้ำ ความเท่าเทียม หรือเสรีภาพทางศาสนา จึงมีความเป็นไปได้สูงที่ศิลปะจะสามารถเปลี่ยนแปลงสังคม ซึ่งอาจก่อให้เกิดการตั้งคำถาม พูดคุย และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของมนุษย์ในทางที่ดีขึ้น
        ภูมิลำเนาของอำพรรณีอยู่ที่อำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี เธอเกิด เติบโต และใช้ชีวิตที่นั่นตั้งแต่เด็ก จากนั้นจึงเข้าศึกษาต่อระดับปริญญาตรีที่มหาวิทยาลัยรังสิต คณะศิลปกรรม สาขาศิลปะภาพถ่าย ซึ่งช่วงเวลาที่เธอกำลังเรียนอยู่มหาวิทยาลัย เป็นช่วงเริ่มเกิดเหตุการณ์ความไม่สงบใน 3 จังหวัดชายแดนใต้ กับข่าวการเสียชีวิตของเยาวชนในพื้นที่ ที่สื่อกระแสหลักออกมารายงานว่า ‘เป็นเยาวชนที่เคยจบจากโรงเรียนเอกชนที่เปิดสอนศาสนาอิสลามและสามัญ’ เรียกว่า โรงเรียนปอเนาะ
        เมื่อภาพลักษณ์ของ ‘ปอเนาะ’ ถูกนำเสนอว่าเป็นสถานที่ที่ฝึกการก่อความไม่สงบ เธอจึงสร้างสรรค์ผลงานเป็นสารคดี ‘ชุดปอเนาะ’ เพื่อเล่าเรื่องปอเนาะจากประสบการณ์ที่เคยสัมผัส เผยแพร่ให้กับสังคมได้เรียนรู้และเข้าใจความสวยงามของศาสนาที่มีอยู่ในชีวิตของผู้คนพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนใต้
        เธอเล่าว่า ถัดจากผลงานชุดปอเนาะ คือ ‘Under The Hijab’ งานชุดนี้ถูกส่งเข้าประกวดโครงการ Young Thai Artist Award 2007 และคว้ารางวัลยอดเยี่ยม สาขาภาพภ่าย โดยได้รับแรงบันดาลใจมาจากผู้หญิงมุสลิมที่ออกมาเรียกร้องให้สามีของพวกเธอ ซึ่งแท้จริงแล้วเป็นผู้ถูกกระทำ จนก่อให้เกิดความสูญเสียจากสถานการณ์ความไม่สงบ
        “เราดีใจมากที่ได้รับรางวัล Young Thai Artist Award ทำให้รู้สึกว่ามีคนสนใจงาน สามารถพัฒนาและต่อยอดจากผลงานชุดนี้ได้ จากนั้นเราก็ไม่หยุดทำงานอีกเลย มีโปรเจกต์ต่อเนื่องกันเรื่อย ๆ จากตอนที่ได้รับรางวัลจนถึงปัจจุบัน เรารู้สึกว่า ภาพถ่ายของเราทำหน้าที่บางอย่าง สามารถช่วยขับเคลื่อนหรือช่วยเหลือสังคมได้อยู่บ้าง”
        หลังจากนั้น อำพรรณีก็ผลิตผลงานอย่างต่อเนื่องภายใต้แนวคิดคล้ายกัน โดยผลงานอีกชุดมีชื่อว่า ‘Muslimah’
        “Muslimah เป็นงานชุดแรกที่กลับไปถ่ายผู้หญิงมุสลิมในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ใช้ภาพถ่ายพูดถึงประเด็นว่า ผู้หญิงมุสลิมออกมาประท้วงสิทธิ์ของตนเอง ในพื้นที่ที่เกิดความไม่สงบ ทำให้สามีเขาเสียชีวิต ลูกต้องอยู่แบบไม่มีพ่อแม่ โดยสื่อกระแสหลักอาจมีมุมมองอีกแบบหนึ่ง แต่งานของเราอยู่ในฐานะของคนในพื้นที่ 3 จังหวัด ซึ่งเราก็เป็นผู้หญิงมุสลิมคนหนึ่ง เราอยากพูดเพื่อเป็นภาพสะท้อนหรือกระบอกเสียงของกลุ่มผู้หญิงมุสลิมที่ต้องสูญเสียทุกอย่าง ทั้งความรู้สึกก็ดี หรือในคนที่เขารักก็ดี เรานำเสนอผ่านงานภาพถ่ายบุคคลที่เป็นผู้หญิงมุสลิมทั้งหมด”
        หลังจากนั้น เธอได้ไปศึกษาต่อที่เมืองอัรล์ส์ (Arles) ประเทศฝรั่งเศส ซึ่งเป็นช่วงที่รัฐบาลฝรั่งเศสออกกฎหมาย ห้ามผู้คนในทุกศาสนา แสดงอัตลักษณ์ทางศาสนา ซึ่งตรงกับศาสนาอิสลามมากที่สุด เช่น การคลุมฮิญาบ
        “ประเด็นในการทำงานทุกชุด มักเกิดจากประเด็นที่กระทบใจในแต่ละช่วงเวลาและช่วงอายุหนึ่งของเรา ตอนไปเรียนเพิ่มที่ฝรั่งเศส ช่วงนั้น นิโกลาส์ ซาร์โกซี ออกกฎหมายห้ามทุกคนแสดงอัตลักษณ์ทางศาสนาในพื้นที่สาธารณะ จึงเกิดการตั้งคําถามถึงสิทธิเสรีภาพในการนับถือศาสนาของผู้คนที่นั่น เกิดเป็นโปรเจกต์หนึ่งที่ชื่อว่า ‘Burqa’
        “เป็นเรื่องของผู้หญิงมุสลิมที่ไม่สามารถใส่ชุดนิกอบ (Niqab) หรือว่าชุดบรูกา (Burqa) ที่ปิดหน้าในที่สาธารณะได้ เราตั้งคําถามถึงสิทธิเสรีภาพว่าควรหรือไม่ เพราะการนับถือศาสนาเป็นสิทธิเสรีภาพตามหลักสากล นับถือได้ตราบใดที่ไม่ได้ไปสร้างความเดือดร้อนให้ผู้อื่น
        “ก่อนหน้าที่จะไปเรียนเราไม่ได้คลุมผม พอเจอกับเหตุการณ์ที่ฝรั่งเศส เราย้อนกลับสู่ความเป็นมุสลิม ได้ศึกษาความเป็นศาสนาอิสลามมากขึ้น และด้วยการทำงานคอนเซปต์นี้ จึงคลุมฮิญาบตั้งแต่ตอนนั้นเป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งการคลุมฮิญาบไม่ใช่แค่นำผ้าเปล่ามาคลุม แต่เป็นเหมือนการปกป้อง และให้ความรู้สึกลึกซึ้งในหัวใจเรา”
        ในการทำงาน อำพรรณีกำหนดภาษาของภาพก่อนเลือกใช้กล้องประเภทต่าง ๆ เพื่อให้เหมาะสมกับสารที่ต้องการจะสื่อมากยิ่งขึ้น
        “ยุคหนึ่งมีการใช้กล้องฟิล์มเป็นภาพถ่ายขาว-ดำ อีกยุคสลับมาใช้ฟิล์มสี หรือกล้องดิจิตอล เพื่อให้ทุกอย่างตอบโจทย์กับชิ้นงาน ซึ่งแต่ละชุดภาพ มีการเลือกที่แตกต่างกันไป บางชิ้นก็มีงานวิดีโอ เราจะเลือกกล้องดิจิตอลที่ถ่ายงานวิดีโอได้ ขึ้นอยู่กับภาษาภาพที่ต้องการสื่อ”
        เธอเปรยว่า ศิลปะภาพถ่ายไม่ใช่เพียงแค่รูปภาพที่หยุดนิ่ง แต่มันแฝงไปด้วยความทรงพลัง และมีอิทธิพลสะท้อนความเป็นโลก สังคม และมนุษย์
        “ศิลปะไม่ได้พูดเพียงเรื่องของตนเอง แต่สะท้อนทั้งโลก สังคม และมนุษย์ในแต่ละช่วงเวลา ตอนแรกการถ่ายภาพตอบโจทย์เพียงทางใดทางหนึ่ง พอเติบโตมากขึ้น เราค้นพบว่าภาพถ่ายนั้นมีพลังมากกว่าที่คิด รูปของเราและตัวเราเป็นภาพสะท้อนความเป็นมนุษย์ในสังคม ซึ่งอาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ทำให้คนกลับไปคิดทบทวนกับงานที่เราสร้างสรรค์มากขึ้น”

โครงการรางวัลยุวศิลปินไทย

รางวัลยอดเยี่ยม สาขาภาพถ่าย 2550 คลิกเพื่อรับชมผลงาน

การศึกษา

2556

Master of Fine art (Visual Arts Education) at Silpakorn University ,Bangkok, Thailand

2553

L’École Nationale Supérieure de la Photographie at Arles, France

2549

Bachelor of Fine Arts, (Photography) Rangsit University,Thailand

รางวัลที่เคยได้รับ

2565

The Silpa Bhirasri Creativity Grants 20

2565

Centre Intermondes, La Rochelle , France

2550

Grand prize “Young Thai Artist Award 2007” (Photography)